هموروئید (بواسیر)
پنجشنبه, ۱ مهر ۱۳۸۹، ۰۶:۴۸ ق.ظ
هموروئید (بواسیر)
اصول تشخیص
- خونریزى رکتال، بیرونزدگی، ناراحتى.
- ترشح مخاطى از رکتوم.
- کمخونى ثانویهٔ احتمالى.
- یافتههاى شاخص در مشاهدهٔ خارجى مقعد و بررسى آنوسکوپیک.
ملاحظات کلى
هموروئید
(بهمعنى جریان داشتن خون) یک حالت آناتومیک طبیعى است و در تمام بزرگسالان
رخ مىدهد. درمان تنها زمانى ضرورت دارد که هموروئیدها بزرگ و نشانهدار
شوند.
هموروئیدها
را به دو دستهٔ داخلى و خارجى تقسیمبندى مىکنند. هموروئیدهاى داخلى شبکهاى
از سیاهرگهاى هموروئیدى فوقانى در بالاى محل اتصال مخاط و پوست هستند که
با مخاط پوشیده شدهاند. هموروئیدها عمدتاً در سه موقعیت رخ مىدهند: قدامى
راست، خلفى راست، و جانبى چپ. هموروئیدهاى کوچکتر بین محلهاى اولیهٔ فوق
ایجاد مىشوند.
هموروئیدهاى
خارجى در زیر محل اتصال مخاط و پوست در بافتهاى زیر اپىتلیوم مقعد مجراى
مقعدى و پوست ناحیهٔ اطراف مقعد دیده مىشوند. دو شبکهٔ هموروئیدهاى خارجى
و داخلى آزادانه با یکدیگر آناستوموز مىکنند و بازگشت وریدى رکتوم تحتانى
و مقعد را تشکیل مىدهند. هموروئیدهاى داخلى به سیاهرگهاى هموروئیدى فوقانى
و از آنجا به سیستم پورت تخلیه مىشوند. هموروئیدهاى خارجى به گردش خون
عمومى تخلیه مىشوند.
تشخیص افتراقى
خونریزى
رکتال، شایعترین تظاهر هموروئیدهاى داخلی، در سرطان کولون و رکتوم، بیمارى
دیورتیکولی، پولیپهاى آدنوماتو، کولیت اولسرو، و دیگر بیمارىهاى کمتر شایع
کولون و رکتوم نیز رخ مىدهد.
پرولاپس رکتوم را باید از پرولاپس مخاطى ناشى از هموروئیدهاى داخلى افتراق داد.
منگوله (tag)هاى پوستى خارجى نتیجهٔ ترومبوز قبلى هموروئیدهاى خارجى هستند و شناسائى آنها نیز باید آسان باشد. وجود یک منگولهٔ نگهبان (sentinel tag) روى خط وسط ممکن است نشاندهندهٔ وجود یک شقاق در مجاورت آن باشد.
عوارض
به
ندرت، هموروئیدهاى داخلى پرولاپس شده، بهعلت احتقان، ادم و ترومبوز،
غیرقابل جاانداختن مىشوند. این حالت ممکن است به ترومبوز تمام محیط
هموروئیدهاى داخلى و خارجى منجر شود که حالتى فوقالعاده دردناک است که
مىتواند منجر به انفارکت مخاط و پوست روى هموروئید شود. آمبولى سپتیک
بهندرت از طریق سیستم پورت رخ مىدهد و ممکن است منجر به آبسهٔ کبد شود.
کمخونى فقر آهن ممکن است رخ دهد.
هموروئیدها
ممکن است در صورت وجود پرفشارى خون پورت، بهصورت یک شانت پورت به سیستمیک
عمل کنند؛ در این حالت خونریزى ممکن است شدید باشد.
پیش آگهى
با
درمان مناسب، تمام بیماران دچار هموروئیدهاى نشانهدار باید بىنشانه شوند.
بهدنبال درمان، زورزدن باید به حداقل برسد تا جلوى عود نشانهها گرفته شود.
یافتههاى بالینى
نشانه ها و علائم
درد شدید ارتباطى با هموروئیدهاى داخلى ندارد و تنها در ترومبوز هموروئیدهاى خارجى رخ مىدهد.
خونریزى
معمولاً اولین نشانهٔ هموروئیدهاى داخلى است. خون، قرمز روشن و بدون
اختلاط با مدفوع است و از نظر مقدار، ممکن است بین رگههائى روى دستمال
توالت تا مقادیر کافى که در آب دستشوئى دیده شود، نوسان کند. گاهى اوقات
خونریزى هموروئیدى عودکننده ممکن است منجر به کمخونى قابل توجه شود. با
بزرگشدن تدریجى هموروئیدها، ممکن است از مقعد بیرون بزنند (پرولاپس).
ناراحتى و درد تنها زمانى رخ مىدهند که ترومبوز وسیع همراه با ادم و
التهاب وجود داشته باشد.
معاینه
هموروئیدهاى
خارجى ممکن است با چشم دیده شوند، بهخصوص اگر ترومبوزه شده باشند. با
خواستن از بیمار براى زورزدن، و جدا کردن ملایم کپلها از یکدیگر، مىتوان
پرولاپس را ایجاد و مشاهده کرد.
در معاینهٔ رکتوم با انگشت، هموروئیدهاى داخلى را معمولاً نمىتوان لمس کرد، و این هموروئیدها نباید نسبت به لمس حساس باشند.
ارزیابى آنوسکوپیک براى دیدن هموروئیدهاى داخلى که بیرون نمىزنند ضرورى است. مدفوع باید از نظر خون نهفته آزمایش شود.
۸۹/۰۷/۰۱